دسته اول
آنانی که وقتی هستند هستند ، وقتی که نیستند هم نیستند
عمده آدمها حضورشان مبتنی به فیزیک است. تنها با لمس ابعاد جسمانی آنهاست که قابل فهم میشوند. بنابراین اینان تنها هویت جسمی دارند.
.دسته دوم
آنانی که وقتی هستند نیستند ، وقتی که نیستند هم نیستند
مردگانی متحرک در جهان. خود فروختگانی که هویت شان را به ازای چیزی فانی واگذاشتهاند. بیشخصیتاند و بیاعتبار. هرگز به چشم نمیآیند. مرده و زندهشان یکی است.
دسته سوم
آنانی که وقتی هستند هستند ، وقتی که نیستند هم هستند
آدمهای معتبر و با شخصیت. کسانی که در بودنشان سرشار از حضورند و در نبودنشان هم تاثیرشان را میگذارند. کسانی که همواره به خاطر ما میمانند. دوستشان داریم و برایشان ارزش و احترام قائلیم.
دسته چهارم
آنانی که وقتی هستند نیستند ، وقتی که نیستند هستند
شگفتانگیزترین آدمها در زمان بودشان چنان قدرتمند و با شکوهاند که ما نمیتوانیم حضورشان را دریابیم، اما وقتی که از پیش ما میروند نرم نرم آهسته آهسته درک میکنیم. باز میشناسیم. میفهمیم که آنان چه بودند. چه میگفتند و چه میخواستند. ما همیشه عاشق این آدمها هستیم. هزار حرف داریم برایشان. اما وقتی در برابرشان قرار میگیریم قفل بر زبانمان میزنند. اختیار از ما سلب میشود. سکوت میکنیم و غرقه در حضور آنان مست میشویم و درست در زمانی که میروند یادمان میآید که چه حرفها داشتیم و نگفتیم. شاید تعداد اینها در زندگی هر کدام از ما به تعداد انگشتان دست هم نرسد.
اقوام و طایفههای سیستان و بلوچستان، به اقوامی گفته میشود که در استان سیستان و بلوچستان سکونت داشتهاند و یا زندگی میکنند و از لحاظ ساختار طایفهای، قومی و نوع سکونت به چهارده گروه تقسیم میشوند.
- بازماندگان قدیمی و اصیل سیستان که توانستهاند نسل خویش را ازخطر قتل عامها و کشتارهای دسته جمعی مغولان، تیموریان، و ازبکها حفظ کنند، شامل: طایفههای کیخا، کیانی، کمالی، ارابیب و پهلوان و نورا
- طوایفی که منتسب به محیط زیست اولیه خودشان هستند، شامل دلخکی، دلارامی، گرگ، سرگزی و خاراکوهی، که به ترتیب ازمناطق دلخک، بیابان گرگ، شورهگزها و خارکوه واقع در مجاورت هیرمند سرچشمه میگیرند.
- طوایفی که از کوههای بارز کرمان آمده و از وجودشان در جنگها و اهداف امنیتی استفاده میشدهاست، شامل سنچولی (سنگچولی) و جهان تیغ
- طوایفی که قبل از ویرانی سیستان آنجا بودهاند اما توسط تیمور اجباراً به مناطق دیگر منتقل شدهاند، شامل جمشیدی و بختیاری
- طوایفی که ریشه آنان از شیراز و استان فارس میباشند، شامل سربندی
طوایف و قومیتهای دیگری نیز در سیستان وجود دارند که عبارتاند از:
آبیل • ارباب • اربابی (صیادی) • اردنی • اله دو (اله دو) • بارانی (بارنی) • جنگی • بامدی • بامری • براهویی • برخوردار • پودینه (پودنه) • دولفظه یا دولوزه (مشترک بین سنچولی و پودینه) • گنجعلی • درگی • جدیدالاسلام یا نومسلمان (اصالتاً هندوی مسلمان شده) • چاری • چشک • حیدری • خدری • درهای • درهی • راز • راهداری • ریگی • رئیس • زرهی • سرحدی • سرگلزایی • سیاه سری • شیخ • عارفی • فخیره • فراهی • قهقایی • کاشانی • کوهکن • سندگل • گدا • تیلر • جمالزایی • گرگیچ • نوتانی (نهتانی) • سالاری (سالارزهی) • بندانی • کته لوک • شیبک • میرشکار (موشکار) و خمر (خمبر) •شنبه زهي
باز عالم و آدم و پوسیده گان خزان و زمستان خندان و شتابان به استقبال بهار میروند
تا اندوه زمستان را به فراموشی سپارند و کابوس غم را در زیر خاک مدفون سازند
و آنگه سر مست و با وجد و نشاط و با رقص و پایکوبی با ترنم این سرود
طرب انگیز نو روز و جشن شگوفه ها را بر گذار می نمایند
و باز گرمای ملایم و فرحبخش روز های آفتابی بهار در باغ و راغ و کشتزار ها به سبزه و گلها
و درختان بشارت میدهد تا از خواب سنگین زمستان بیدار شوند و روح تازه بخود گیرند
و آنگاه این نوای جانبخش را ساز بدارند
و باز نسیم گوارای گیسوان مشک بوی بته های گلاب را با آهنگ موزون تکان میدهد
تا با لالهء خوش عذار و نرگس و ریحان و گل های دشتی همزمان جوانه زنند
و ترانه عشق را به گوش عشاق برسانند و آنگاه در چمنها و دشت و دمن طوفان برپا کنند
و باز هوای شاداب به عشرتگاه باغ و لاله زار ها راه میگشاید و گلهای سرخ و زرد
و نیلوفری را که در سبزه زار ها می رویند نوازش میدهد و آنگاه پربار چمن را
به نظاره می نشیندو همین که در مرغزاران حریر پوش به میزبانی مردان پاکدل دشت می شتابد نالهء
نی را می شنود و وظیفه دار این پیام میگردد …
رونق عهـــد شبابست دگــر بوستان را / میرسد مـــژده گل بلبل خوش الحان را
ای صبا گر به جوانان چمـن بـاز رسی / خدمت ما برسان سرو گل ریحـــان را
ای نو بهار خنـــدان از لامکان رسیـــــدی / چیزی به یار مانی از یـــار ما چه دیـــدی
خندان و تازه رویی سر سبز و مکشبویی / همرنگ یار مایی یا رنگ از او خریــدی
فرا رسیدن نوروز باستانی،یادآور شکوه ایران و یگانه یادگار جمشید
جم بر همه ایرانیان پاک پندار،راست گفتار و نیک کردار خجسته باد
بر اساس نظر کلنل پاتینجر که در سال ۱۸۱۰ میلادی از سیستان دیدن کردهاست، ناروییها را نژاد قد بلند، فعال و دارای قدرت جسمانی فوق العاده معرفی نمودهاست. او میگوید آنان در برابر تغییرات اقلیمی سازگار و از مرگ نیز نمیترسند و در هنگام جنگ در نهایت رشادت میجنگند. در زمان پاتینجر، محراب خان رخشانی رئیس تمام طایفه نارویی بودهاست.[۱]
سرپرسی سایکس با استناد منابع محلی و روایتی طایفه، آنان را نهرویی میخواند و معتقد است که اجداد آنان پس از جنگ نهروان به منطقه بلوچستان کوچ کردهاند. بعد از علم خان، پسر بزرگش به نام دوست محمد خان، بزرگ طایفه نارویی شد. از دوست محمد خان سه پسر به نامهای کیکاوس، درویش خان و محمدعلیخان باقی ماندند.
- درویش خان – پسر بزرگ دوستمحمد خان بود که میبایست بعد از پدرش بزرگ طایفه میشد اما عمویش شریف خان با او مخالفت کرد و بالاخره طی یک توطئه او را از پای درآورد.فرزندان وی عباس خان، محمد ناصرخان و محبعلی خان میباشند.
- سردار شریف خان- برادر دوست محمدخان و عموی درویش خان بود. وی معاصربا سردارابراهیم خان سنجرانی و از هم پیمانان او بود.فرزندان وی علیخان، سعیدخان و محمدعلی خان بودند.
- سعیدخان – پسر معروف سردار شریف خان بود که به هنگام حکومت امیرعلی اکبرخان حسام الدوله، امور حکومت سیستان را به عهده داشت آوازه وی تا سمنان و اصفهان هم به دلیل جنگ با راهزنان ترکمن پیچیده بود طوری که ترکمنها ایشان را به نام سیدخان قره میشناستد که به معنای سیاه میباشد که به دلیل پوست سبزه ایشان است . سردار سعیدخان در شجاعت و رشادت فردی کاملا منحصر به فرد بود.
سران این طایفه سردار نظرخان ایرانی فرزند سردار خداداد خان و نوه سردار سعید خان بودند که در ۱۹ بهمن ۱۳۳۰ در درگیریهای سیاسی در زابل شهید گردیدند.وشهادت ایشان موجب اختلاف شدید در طایفه تا جایی که فرزند ایشان سردار آریان خان مجبور به ترک وطن شد پس از سردار نظر خان فرزند یزرگ ایشان سردار پرویز خان به عنوان رییس طایفه انتخاب شدند که هم اکنون در سیستان سکونت دارند . قلعه سردار نظر خان هم اکنون در روستای ملک حیدری زابل پای برجاست.
ریاست طایفه همواره به عهده نسل سردار سعید خان بوده گر چه بسیاری سعی در تفرقه افکنی بین این عموزادگان داشتند اما انها تا حد امکان وحدت خود را حفظ کردهاند
سید گمشاد القادری بن سید محمود القادری بن سید سالار القادری بن سید درا القادری بن سید بهمن القادری بن سید گمشاد القادری (گمشاد اول) بن سید شیخ محمد شاه القادری بن سید شیخ احمد شاه القادری بن سید پهلوان القادری بن سید سالار القادری بن سید شیخ حسن القادری بن سید حسین القادری بن سید شیخ ملک القادری بن سید شیخ عمر القادری بن غوث اعظم سید شیخ محی الدین عبدالقادر گیلانی (ره) بن سید ابی صالح موسی جنگی دوست (ره) بن سید عبدالله الجلیلی (ره) بن سید یحیی زاهد بن سید درمحمد بن سید داوود بن سید موسی بن سید عبدالله بن سید موسی الجون بن سید عبدالله المحض بن سید حسم مصطفی بن حضرت امیرالمومنین امام حسن مجتبی بن حضرت امیرالمومنین امام علی رضی الله عنهم اجمعین.
نتیجه میگیرم که طائفه گمشادزهی از نسل امیرالمومنین حضرت علی رضی الله عنه هستند .
طائفه گمشادزهی دارای زیادی تیره است که به شرح ذیل معروفند:
١-دادخدا زهی (پهلوان زهی-مغول زهی-نظر زهی)
٢-محمد زهی(عالی زهی - عبدل زهی-هاله زهی-شهدادزهی)
٣-مرادزهی (بجارزهی-للازهی-بهادین زهی -باهوت زهی- تنگه زهی- رگام زهی)
٤-ارزی زهی (شیرمحمد زهی- جهانگیرزهی-زرک زهی- گل محمد زهی)
٥-کرم زهی
٦-جهانشاه زهی (فاقد فرزند بوده است ویا اگر بوده در همان دوران طفولیت فوت کرده اند)
٧-خداداد زهی(فاقد فرزن بوده ویا اگر بوده در همان دوران طفولیت فوت کرده اند)
٨-پهلوان زهی
تیره دادخدا زهی به عنوان رییس دیگر تیره ها محسوب می شود و سردار طائفه گمشادزهی از همین تیره انتخاب می شود که آخرین سردار این طایفه تاج محمد خان نام دارند که در پاکستان سکونت دارند. بیشتر افراد تیره دادخدا زهی در حومه دهستان گشت سراوان زندگی می کنند که روستایی به نام خلیل آباد(پسیل ) دارند که این روستا به نام سردار پرآوازه بلوچ خلیل خان نام گذاری شده است.
-تیره محمد زهی بیشتر در مناطق مرزی سکونت دارند و ساکن روستاههای ریگ ملک و لولکدان وتعدادی هم در کوه گیلوی و کوه بندران و کوه سفید ساکن هستند. و تعدادی هم در زاهدان و سراوان و خاش سکنی دارند . این تیره همیشه پیش قراول طائفه گمشادزهی بوده و در تمامی صحنه های نبرد بین اقوام شرکت داشته و جوانان زیادی را هم از دست داده است که به تعداد دو نفر هم شهید تقدیم جمهوری اسلامی ایران کرده است به نامهای شهید مالک گمشادزهی و شهید نبی بخش گمشادزهی.
مرحوم حاجی محمد گمشادزهی یکی از بزرگان طایفه گمشادزهی و تیره محمدزهی که در سال ١٣٧٦ به خونخواهی شهید سرار شریف خان به پا خواست و طی یک حمله به سرزمین گورچان جانش را فدا کرد.
-تیره مرادزهی که اکثریت آن در روستای شهرک ریگ ملک و هشت شهریور ساکن هستند بزرگانی همچون حاجی بوهیر و حاج کریم بخش و حاجی جمعه و حاجی غفور از این تیره هستند.
- تیره ارزی زهی که بیشتر آنان در مناطق کوهستانی سراوان زندگی می کنند . اغلب به دامداری مشغول هستند .
- تیره کرم زهی در دهستان گرانچین خاش سکونت دارن و اغلب به کار کشاورزی و دامداری مشغول هستند.
اکثر گمشادزهی های سیستان بصورت پراکنده در منطقه زندگی میکنند وگمشادزهی های دهستان لوتک بیشتر در لوتک مسافرکلاتی متمرکزند
تعداد قابل توجهی از طایفه ریگی در سیستان زندگی میکنند که بدون تردید از بلوچهای اصیل سیستانی به حساب میآیند. با توجه به محدوده سیستان بزرگ، که سرحد (ریگستان) قسمتی از آن را تشکیل میداده است حتی ریگیهای منطقه مذکور نیز اصالتا سیستانی به حساب میآیند.
استقرار دائمی برخی از ریگیها در سیستان کنونی، زمانی صورت گرفت که دامنه ناامنیهای ناشی از هجوم و حمله افغانیها و نیروهای وابسته به غارتگران داخلی و خارجی به ناحیه سرحد (ریگستان) کشیده شد.
ريگي ها با توجه به شجره نامه موجود از سادات حسني و منتصب به امام حسن مجتبي مي باشند به همين دليل به آنها لقب مير به معني حاكم داده شده است و در زمان قحطي سفره ي بزرگان اين طايفه براي مستمندان پهن بوده است .
قسمتي از شجره نامه طايفه ريگي به شرح ذيل مي باشد:
سردار مهرالله بن سردار تاج محمدخان بن سردار محمد رضا خان بن غلامعلي خان بن ابراهيم خان ريگي بن مرادخان بن سردار مير بولان بن نتو بن مير حسن .
ميربولان سپه سالار لشكر در زمان نادر شاه افشار بوده است كه با انديشيدن ترفند نظامي ضمينه فتح هندوستان را فراهم كرد كه پس از 47نسل يا پشت به امام حسن مجتبي خليفه پنجم مسلمين مي رسند . سيد عبدالقادر گيلاني از كه سر سلسله تصوف و عرفان است از اجداد اين طايفه است .
مير چاكر ...كه فتح هندوستان در كارنامه افتخارات او ثبت است .مير حمل شهيد مبارزه با پرتغالي ها كه كار حراست از وطن خود را انجام داد . كه فرمانده پرتغالي ها پيشنهاد ازداواج با دخترش را به وي مي دهد كه وي در پاسخ مي گوين زنان فرنگي باب ميل حمل نيستند چون نه وضو مي گيرند و نه نام خداي متعال را مي گيرند سرنجام وي درگير مي شود وبه شهادت مي رسد ولي سواحل جنوب را به آنها واگذار نمي كند .
برخي از تيره هاي طايفه ريگي :
نتوزهي : ميرجاوه ،لاديز ، جون آباد
گنگوزهي : گزو ،پشتكوه ، گروك
حسين بُر : گشت ، سراوان ،جالق
ميركازهي :اسكل آباد ، خاش
بهادرزهي: سازينك ،شهدادشيرو، كولي كه
زنگي زهي: سه راهي خاش
جري زهي : زاهدان
ارباب : لاديز ، زاهدان ،ميرجاوه-دهستان لوتک
شنبه زهي :ميرجاوه- دهستان لوتک
شه كرم زهي : گوهركوه
بولاغ زهي :گوهركوه
سندزهي : زاهدان
عيسي زهي : چانعلي
رخشانی :میرجاوه-انده
میربولان یکی از فرماندهان پیاده نظام لشکر نادر شاه افشار
وي با انديشيدن ترفند نظامي توانست ارتش را از گذز گاه بولان عبور داده و هندوستان را فاتح نمايند ماجرا بدين قرار بود كه زمان او ارتش ايران اسب سوار بودند و سواره نظام ارتش هندوستان فيل سوار اسبها در مواجه با فيلها ترسيده وپا به فرار مي گذارند و ارتش ايران ناكام شده مير بولان به شتر سواران وجنبازا دستور مي دهد كه ... بر روي كوهان شتران ببندند و پراز خار و خاشاك نمايند به محض رسيدن به فيل سواران كوره ها را اتش بزنند گرماي اتش كوهان شتر باعث شد كه سر و صداي آنها بلند شده وغرش شترها سبب رب ووحشت شده و نظم سواره نظام هندوستان برهم خورده و ارتش ايران از اين وضعيت بهره برداري نموده و هندوستان را بدست مي گيرد به پاس اين كار نام اين كوهها را تنگه مير بولان ناميده وثبت نموده اند . در حال حاضر چندين منطقه به وي اختصاص داده اند از جمله كوهستان بولان گذرگاه بولان معروف ترين دانشكده پزشكي در پاكستان به نام وي مسمي گرديده شهر مير جاوه كه در اصل مي جاه بوده كه منظور مير بولان ريگي است .اين طايفه در ميل گذاري مرز هم نقش به سزايي داشته است از ملك سياه كو تا پسا بندر را ميل گذاري نموده اند .
طایفه ریگی ساکن دهستان لوتک از تیره شنبه زهی وارباب میباشند که بصورت پراکنده در اطراف لوتک زندگی میکنند
خلیفه روزالدین ریگی و غلامنبی ریگی ومرحوم جیل ریگی از تیره شنبه زهی اند
مرحوم شیردل ریگی (پدر شیری )از تیره ارباب میباشند.
تعداد صفحات : 3
![Profile Pic Profile Pic](http://shanbaze.rozblog.com/user/shanbaze.jpg)
این روستا در 25کیلومتری جنوب شرقی شهرستان سرباز ودر 3کیلومتری جنوب غربی شهر پيشين ودر مسیر جاده اصلی گزدان - قرار دارد ادرس جديد سايت طايفه شنبه زهي 25 km pishin of the village and 3 km pishin of the city, a former soldier in the city's main road Gzdan - located in tribe Site Shanbezehi...