بهارگاه ءَ وَش آتک ،
                       و بهارگاه ءَ وتی وانوکاں مبارک بات گوئشاں !


      بهارگاه ءِ دلکش و وَش زیدیں موسم ءِ آیگ ءَ ، په وتی وانوکاں مبارک بات گوئشوں . بهارگاه دلانی بُوْد زورَگ ، مئی گلزمین ءِ میتاپیں کوه و ڈگار ءِ ، و هم مئی اُمیتانی سَبز بَـیـَـگ و ردوم زورگ ءِ وهد انت .
      بهارگاه ، وشّیں زَنک و بَرانی وهد و مولُم انت .
      بهارگاه ، سَبزی و کاوکانی ، پـُلّ و گلابانی ، مُرگانی و چَمّگانی وش زیملیں توار ءِ وهد انت .
      بهارگاه شیر و شیلانچانی ، لـَـڈ و بارانی ، گوشت و شکارانی ، وَش کوشیں سَمینانی ، دلکشیں مولُمانی وهد انت .
  

     بهارگاه هما وهد انت که جو وکـَؤراں چه آپاں کـَیل و پـُـرّ بَنت . کار و کِشتکاری شاهگان و گیش بَنت .
       بهارگاه هما وهد انت که مئی مرادانی اُمیت جَمّــَر بَندَنت و همے جَـمّـَراں مردمانی گِهبودی و وَش هالی ءِ گواه ءَ بنت .

       بهارگاه ، ڈکاّل ءِ کـُـٹــّـَـگ و آباتی ءِ شاهد و گواه انت . بیا ایت که ما هم وتی پگر و امیتاں ، گوں وطن ءِ بهارگاه ءَ نوک کناں ، تا په وتی راج ءِ باندات ءَ وَشهالی و آباتی ، دیمرئی و سوبانی گوانک و توار به بیاں !

                               بهارگاه ءِ نیکیں مولم ، سرجمیں وانوکاں مبارکبات !

                                                
                            هر روزتان نوروز ، نوروزتان پیروز !


      فرا رسیدن عید باستانی نوروز را که سرآغاز فصل شکوفائی ، شکفتن و بهار است به همه خوانندگان گرامی تبریک عرض نموده و برای یکایک شما تمنیات نیک و آرزوی شکوفائی فکری و پیشرفت های همه جانبه آرزومندیم !

                               به امید پیروزی مهر و بهار بر استبداد سرزمین!

          به امید پایان رنج های هموطنان ! نوروز را از صمیم قلب تبریک میگوییم !

بهارگاه

بهار اهـــت و پدا رُســت انت بهاراں
پدا سر ســبـز و پل پوش انت دیاراں

سمین شاهیں پری گـَل چت په ناچ ءَ
به چار مستی ، به چار سَه دار و داراں

سروز مرگانی‌ ، وش گـُٹـیں توار انت
به چار تــرڈ انت ، کوه پاچن هزاراں

به چار آهـوگ و آسکانی ماں چماں
دگـه رنـــگ و دگــه امـیـت ءِ یاراں

به چار دنــیا دراه ورنــا بَــیان انت
لگوشیت کهنگیں هم رنگ و باراں

به چار چـَـمّـگ به چار جوگانی مستی
به زیــر بودے بهار ءِ چه مــلاراں

بچار دراهیں جهان چون رنگ زیریت
به چار آزاتــیـانی راه ءَ ، چــاراں

بچار درچکاں گَل ءَ نوکیں گُدے دتک
براں په توشگاں زور انت هاراں

زندء چیدگ   zend-e chedag                           ======
                                                                
دل تئی راه ء
پولگ انت چو ،
        لک سال
هم تئی آتار اشکناں
             هم بواں چناں
هم تئی نرم و گوں بهاری ،مهراں زراں
هم تئی وهدئ
    

         ترانگ و یاتاں،
زندء راه
            باهوٹ من بیاں...

تو من ء
هر وهداں زرۓ
واهگء دیربالیں جڑاں،
         مسکیں کیلگ و میتاپاں شل ۓ !
پراهیں زرء گورم و شل و موجاں،
                       زیمل ۓ
تو من ء هر وهد زندگ ۓ...

تو چو دپتان(تفتان)ۓ
هم دلء دیتاں(دوتاں)
             گوں کن ۓ دیوانے بزیں
هم کدیں ایرموش ،
            تو دلء داگاں چکگ ۓ
هم کدیں ارساں
           دوت و گوکرتاں ریچگ ۓ
هم کدیں پاهار ،
          هم کدیں استیں گرندگ ۓ
لیک بے موچ هم،
           تئی توار برزانت،
                       برز برز
چارگ انت پرتو بامء استار هم
           چه آزمان
هم سمین کشیت په ترا،  پد شومیں لوار
هم بهار نودشان
         پرتئی آتار پل شان،
تو پما زندء  چیدگ ۓ
         تو په مئی باندات
                         ره نشان،
په بلوچ راج ء ،
         زندء چو ڈیوای ء  بل ۓ
هم په استارانی
              چاپ و نازینکاں شات بئے...

دين اسلام وقوم بلوچ

شايد نقش مهمي كه بلوچها در پيروزي دين اسلام بازي كردند در طي تاريخ خيلي جلوه نداشته و اين پيروزي اعراب بر ايرانيان به بركت اسلام كه با همياري قوم بلوچ محقق شده چندان مورد توجه نباشه اما حقيقت اينه كه بلوچها در دو برهه از تاريخ ايران واسلام با رشادت توانسته اند عامل خير وبركت باشند.

بزرگترين عامل شكست سپاه ساساني در واقع آشفتگي دروني اين سپاه ذكر شده است كه آن هم دو دليل داشته است.

1- اقتدار خدايان زردشت اهورامزدا كه پادشاهان از نسل آنها به حساب مي آمدند نزد مردم با قيام بلوچها عليه شاهان ساساني در هم شكست.در واقع اين اولين قيام بر عليه باورهاي غلط آن دوره بود. در زمان حكومت اردشير بابكان بلوچها در برزكوه (البرز كنوني) ساكن بودند. وبه علت نافرماني از حكم شاه زمانه مغضوب واقع شدند.وجنگ سختي بين آنان وحكومت وقت واقع شد. كه فردوسي در گوشه اي از شاهنامه به آن پرداخته است:

به كار بلوچ ارجمند اردشير                                       بكوشيد با كاردانان پير

نبد سودمندي به افسون و رنگ                                نه از بند ورنج و نه پيكار وجنگ

اگر چند بد اين سخن ناگزير                                      بپوشيد بر خويشتن اردشير

2- مهمترين عامل بي نظمي در سپاه ساساني فرماندهي بلوچ بنام سياه سوار بود. اين فرمانده با ديدن مسلمانان ومرام آنها به دين اسلام گراييد و تمامي لشكرش را كه از اقوام بلوچ بودند جمع كرد و به آنها گفت كه من مسلمان مي شوم وشما داراي اختيار هستيد هر كس خواست با من بيايد و هركس نخواست بماند. ملك الشعراي بهار در شاهنامه نوبخت خود آنجا كه حاكم اهواز احسان خويش را بر سياه سوار اظهار مي كند در اين باره چنين آورده است:

تو بودي بلوچي نشسته به راغ                                نه چشمت جهان ديده بود و نه باغ

تنت رنجه از باد سوزان هند                                     دو ديده پر از خون چو درياي سند

پريشان ودرويش و بي قوت وزاد                                فرو بسته مژگان ز خاشاك و باد

ز مكران من آوردمت پيش شاه                                 نهادم به سر ترگ و برترگ ماه

سياه سوار به نيكي هاي هرمزان اعتراف مي كند و چنين مي گويد:

خود ايدر گواه تو باشد سياه                                    كه دارد تن وجان وهستي ز شاه

سخن هاي نغز تو بي كم وكاست                             گواهي دهم سر به سر بود راست

چنان چون بگفتي بلوچي بدم                                 كه هرگز نبد آگهي از خودم

دوي بودم اندر بيابان وراغ                                        كه جز ماه در شب نبودم چراغ

خوراكم گياه و شكارم هژبر                                      سرم را هوا سايه بان بود وابر

سريرم زمين تكيه گاهم به سنگ                             يكي زندگاني سراسر به تنگ

سلام بلوچ

ای سرزمین دلاوران ،ای سرزمین مردان خستگی ناپذیر،فراموشت نمی کنم. به خونگرمی مردمانت،به وفای دلیرانت، به مهمان نوازی بلوچانت، به هنرمندی زنانت،وبه تلاش جوانانت افتخارمی کنم.

    زیبایی دشت ها وسربلندی کوههایت نشان ازپایداری است. هرگزدشمنانت درقلب من جاندارند، رشادت مردانت رافراموش نمی کنم.

    گرمای طاقت فرسایت چون بادصباست،فصل تابستان در اوج گرما ،وجودم تمنای تماشای شنهای داغ وکوههای سربلندت را دارد،بديدارت خواهم شتافت.

    ای سرزمين من؛ بلوچستان مقدس؛ با تفتان سربلند، چون همت بلوچ ، با دريای ابی عمان، ابی ژرف چون دل بلوچ، رودخانه های خروشان سرباز، کاجووبمپورچون غیرت بلوچ، به تومی نازم.

   درودبرتوای بلوچستان ، هرگزفراموشت نمی کنم . پاینده باشی وسرفراز........

دسته اول

آنانی که وقتی هستند هستند ، وقتی که نیستند هم نیستند

عمده آدم‌ها حضورشان مبتنی به فیزیک است. تنها با لمس ابعاد جسمانی آن‌هاست که قابل فهم می‌شوند. بنابراین اینان تنها هویت جسمی دارند.

 .دسته دوم

آنانی که وقتی هستند نیستند ، وقتی که نیستند هم نیستند

مردگانی متحرک در جهان. خود فروختگانی که هویت شان را به ازای چیزی فانی واگذاشته‌اند. بی‌شخصیت‌اند و بی‌اعتبار. هرگز به چشم نمی‌آیند. مرده و زنده‌شان یکی است.

دسته سوم

آنانی که وقتی هستند هستند ، وقتی که نیستند هم هستند

آدم‌های معتبر و با شخصیت. کسانی که در بودنشان سرشار از حضورند و در نبودنشان هم تاثیرشان را می‌گذارند. کسانی که همواره به خاطر ما می‌مانند. دوستشان داریم و برایشان ارزش و احترام قائلیم.

دسته چهارم

آنانی که وقتی هستند نیستند ، وقتی که نیستند هستند

شگفت‌انگیزترین آدم‌ها در زمان بودشان چنان قدرتمند و با شکوه‌اند که ما نمی‌توانیم حضورشان را دریابیم، اما وقتی که از پیش ما می‌روند نرم نرم آهسته آهسته درک می‌کنیم. باز می‌شناسیم. می‌فهمیم که آنان چه بودند. چه می‌گفتند و چه می‌خواستند. ما همیشه عاشق این آدم‌ها هستیم. هزار حرف داریم برایشان. اما وقتی در برابرشان قرار می‌گیریم قفل بر زبانمان می‌زنند. اختیار از ما سلب می‌شود. سکوت می‌کنیم و غرقه در حضور آنان مست می‌شویم و درست در زمانی که می‌روند یادمان می‌آید که چه حرف‌ها داشتیم و نگفتیم. شاید تعداد این‌ها در زندگی هر کدام از ما به تعداد انگشتان دست هم نرسد.

باز عالم و آدم و پوسیده گان خزان و زمستان خندان و شتابان به استقبال بهار میروند

تا اندوه زمستان را به فراموشی سپارند و کابوس غم را در زیر خاک مدفون سازند

و آنگه سر مست و با وجد و نشاط و با رقص و پایکوبی با ترنم این سرود

طرب انگیز نو روز و جشن شگوفه ها را بر گذار می نمایند …

—–

و باز گرمای ملایم و فرحبخش روز های آفتابی بهار در باغ و راغ و کشتزار ها به سبزه و گلها

و درختان بشارت میدهد تا از خواب سنگین زمستان بیدار شوند و روح تازه بخود گیرند

و آنگاه این نوای جانبخش را ساز بدارند …

—–

و باز نسیم گوارای گیسوان مشک بوی بته های گلاب را با آهنگ موزون تکان میدهد

تا با لالهء خوش عذار و نرگس و ریحان و گل های دشتی همزمان جوانه زنند

و ترانه عشق را به گوش عشاق برسانند و آنگاه در چمنها و دشت و دمن طوفان برپا کنند …

—–

و باز هوای شاداب به عشرتگاه باغ و لاله زار ها راه میگشاید و گلهای سرخ و زرد

و نیلوفری را که در سبزه زار ها می رویند نوازش میدهد و آنگاه پربار چمن را

به نظاره می نشیندو همین که در مرغزاران حریر پوش به میزبانی مردان پاکدل دشت می شتابد نالهء

نی را می شنود و وظیفه دار این پیام میگردد …

—–

رونق عهـــد شبابست دگــر بوستان را / میرسد مـــژده گل بلبل خوش الحان را

ای صبا گر به جوانان چمـن بـاز رسی / خدمت ما برسان سرو گل ریحـــان را

—–

ای نو بهار خنـــدان از لامکان رسیـــــدی / چیزی به یار مانی از یـــار ما چه دیـــدی

خندان و تازه رویی سر سبز و مکشبویی / همرنگ یار مایی یا رنگ از او خریــدی

—–

فرا رسیدن نوروز باستانی،یادآور شکوه ایران و یگانه یادگار جمشید

جم بر همه ایرانیان پاک پندار،راست گفتار و نیک کردار خجسته باد

—–

سید گمشاد القادری بن سید محمود القادری بن سید سالار  القادری بن سید درا القادری بن سید بهمن القادری بن سید گمشاد القادری (گمشاد اول) بن سید شیخ محمد شاه القادری بن سید شیخ احمد شاه القادری بن سید پهلوان القادری بن سید سالار القادری بن  سید شیخ حسن القادری بن سید حسین القادری بن سید شیخ ملک القادری بن  سید شیخ عمر القادری بن غوث اعظم سید شیخ محی الدین عبدالقادر گیلانی (ره) بن  سید ابی صالح موسی جنگی دوست (ره) بن سید عبدالله  الجلیلی (ره) بن سید یحیی زاهد بن سید درمحمد بن سید داوود بن سید موسی بن سید عبدالله بن سید موسی الجون بن سید عبدالله المحض بن سید حسم مصطفی بن حضرت امیرالمومنین امام حسن مجتبی بن حضرت امیرالمومنین  امام علی رضی الله عنهم اجمعین.

نتیجه میگیرم که طائفه گمشادزهی از نسل امیرالمومنین حضرت علی رضی الله عنه هستند .

طائفه گمشادزهی دارای زیادی تیره است که به شرح ذیل معروفند:

١-دادخدا زهی (پهلوان زهی-مغول زهی-نظر زهی)

٢-محمد زهی(عالی زهی - عبدل زهی-هاله زهی-شهدادزهی)

٣-مرادزهی (بجارزهی-للازهی-بهادین زهی -باهوت زهی- تنگه زهی- رگام زهی)

٤-ارزی زهی (شیرمحمد زهی- جهانگیرزهی-زرک زهی- گل محمد زهی)

٥-کرم زهی

٦-جهانشاه زهی (فاقد فرزند بوده است ویا اگر بوده در همان دوران طفولیت فوت کرده اند)

٧-خداداد زهی(فاقد فرزن بوده ویا اگر بوده در همان دوران طفولیت فوت کرده اند)

٨-پهلوان زهی

تیره دادخدا زهی به عنوان رییس دیگر تیره ها محسوب می شود و سردار طائفه گمشادزهی از همین تیره انتخاب می شود که آخرین سردار این طایفه تاج محمد خان نام دارند که در پاکستان سکونت دارند. بیشتر  افراد تیره دادخدا زهی در حومه دهستان گشت سراوان زندگی می کنند که  روستایی به نام خلیل آباد(پسیل ) دارند که این روستا به نام سردار پرآوازه بلوچ خلیل خان نام گذاری شده است.

-تیره محمد زهی بیشتر در مناطق مرزی سکونت دارند و ساکن روستاههای ریگ ملک و لولکدان  وتعدادی هم در کوه گیلوی و کوه بندران و کوه سفید ساکن هستند. و تعدادی هم در زاهدان و سراوان و خاش سکنی دارند . این تیره همیشه  پیش قراول طائفه گمشادزهی بوده و در تمامی صحنه های نبرد بین اقوام شرکت داشته و جوانان زیادی را هم از دست داده است  که به تعداد دو نفر هم شهید تقدیم جمهوری اسلامی ایران کرده است به نامهای شهید مالک گمشادزهی و شهید نبی بخش گمشادزهی.

مرحوم حاجی محمد گمشادزهی یکی از  بزرگان طایفه گمشادزهی و تیره محمدزهی که در سال ١٣٧٦ به خونخواهی شهید سرار شریف خان  به پا خواست و طی یک حمله به سرزمین گورچان  جانش را فدا کرد.

-تیره مرادزهی  که اکثریت آن در روستای شهرک ریگ ملک و هشت شهریور ساکن هستند بزرگانی همچون حاجی بوهیر و حاج کریم بخش و حاجی جمعه و حاجی غفور از این تیره هستند.

- تیره ارزی زهی که بیشتر آنان در مناطق کوهستانی سراوان زندگی می کنند . اغلب به دامداری مشغول هستند .

- تیره کرم زهی  در دهستان گرانچین خاش سکونت دارن و اغلب به کار کشاورزی و دامداری مشغول هستند.

اکثر گمشادزهی های سیستان بصورت پراکنده در منطقه زندگی میکنند وگمشادزهی های دهستان لوتک بیشتر در لوتک مسافرکلاتی متمرکزند

تعداد قابل توجهی از طایفه ریگی در سیستان زندگی می‌کنند که بدون تردید از بلوچ‌های اصیل سیستانی به حساب می‌آیند. با توجه به محدوده سیستان بزرگ، که سرحد (ریگستان) قسمتی از آن را تشکیل می‌داده است حتی ریگی‌های منطقه مذکور نیز اصالتا سیستانی به حساب می‌آیند.

استقرار دائمی برخی از ریگی‌ها در سیستان کنونی، زمانی صورت گرفت که دامنه ناامنی‌های ناشی از هجوم و حمله افغانی‌ها و نیروهای وابسته به غارتگران داخلی و خارجی به ناحیه سرحد (ریگستان) کشیده شد.

ريگي ها با توجه به شجره نامه موجود از سادات حسني و منتصب به امام حسن مجتبي  مي باشند به همين دليل به آنها لقب مير به معني حاكم داده شده است و در زمان قحطي سفره ي  بزرگان اين طايفه براي مستمندان پهن بوده است .  

قسمتي از شجره نامه طايفه ريگي به شرح ذيل مي باشد:

سردار مهرالله بن سردار تاج محمدخان بن سردار محمد رضا خان بن غلامعلي خان بن ابراهيم خان ريگي بن مرادخان بن سردار مير بولان بن نتو بن مير حسن .

ميربولان سپه سالار لشكر  در زمان نادر شاه افشار بوده است كه با انديشيدن ترفند نظامي ضمينه فتح هندوستان را فراهم كرد كه پس از 47نسل يا پشت به امام حسن مجتبي خليفه پنجم مسلمين مي رسند . سيد عبدالقادر گيلاني از  كه سر سلسله تصوف و عرفان است از اجداد اين طايفه است  .

مير چاكر ...كه فتح هندوستان در كارنامه افتخارات او ثبت است .مير حمل شهيد مبارزه با پرتغالي ها كه كار حراست از وطن خود را انجام داد . كه فرمانده پرتغالي ها پيشنهاد ازداواج با دخترش را به وي مي دهد كه وي در پاسخ مي گوين زنان فرنگي باب ميل حمل نيستند چون نه وضو مي گيرند و نه نام خداي متعال را مي گيرند سرنجام وي درگير مي شود وبه شهادت مي رسد ولي سواحل جنوب را به آنها واگذار نمي كند .

برخي از تيره هاي طايفه ريگي :

نتوزهي : ميرجاوه ،لاديز ، جون آباد

گنگوزهي : گزو ،پشتكوه ، گروك

حسين بُر : گشت ، سراوان ،جالق

ميركازهي :اسكل آباد ، خاش

بهادرزهي: سازينك ،شهدادشيرو، كولي كه

زنگي زهي: سه راهي خاش

جري زهي : زاهدان

ارباب : لاديز ، زاهدان ،ميرجاوه-دهستان لوتک

شنبه زهي :ميرجاوه- دهستان لوتک 

شه كرم زهي : گوهركوه

بولاغ زهي :گوهركوه

سندزهي : زاهدان

عيسي زهي : چانعلي

رخشانی :میرجاوه-انده

میربولان یکی از فرماندهان پیاده نظام لشکر نادر شاه افشار

وي با انديشيدن ترفند نظامي توانست ارتش را از گذز گاه بولان عبور داده و هندوستان را فاتح نمايند ماجرا بدين قرار بود كه زمان او ارتش ايران اسب سوار بودند و سواره نظام ارتش هندوستان فيل سوار اسبها در مواجه با فيلها ترسيده وپا به فرار مي گذارند و ارتش ايران ناكام شده مير بولان به شتر سواران وجنبازا دستور مي دهد كه ... بر روي كوهان شتران ببندند و پراز خار و خاشاك نمايند به محض رسيدن به فيل سواران كوره ها را اتش بزنند گرماي اتش كوهان شتر باعث شد كه سر و صداي آنها بلند شده  وغرش شترها سبب رب ووحشت شده و نظم سواره نظام هندوستان برهم خورده  و ارتش ايران از اين وضعيت بهره برداري نموده و هندوستان را بدست مي گيرد به پاس اين كار نام اين كوهها را تنگه مير بولان ناميده وثبت نموده اند . در حال حاضر چندين منطقه به وي اختصاص داده اند از جمله كوهستان بولان گذرگاه بولان معروف ترين دانشكده پزشكي در پاكستان به نام وي مسمي گرديده شهر مير جاوه كه در اصل مي جاه بوده  كه منظور مير بولان ريگي است .اين طايفه در ميل گذاري مرز هم نقش به سزايي داشته است از ملك سياه كو تا پسا بندر را ميل گذاري نموده اند .

طایفه ریگی ساکن دهستان لوتک از تیره شنبه زهی وارباب میباشند که بصورت پراکنده در اطراف لوتک زندگی میکنند

خلیفه روزالدین ریگی و غلامنبی ریگی ومرحوم جیل ریگی از تیره شنبه زهی اند

مرحوم شیردل ریگی (پدر شیری )از تیره ارباب میباشند.